Straten die vol liggen met peuken is bijna normaal geworden in deze tijd. Je sigaret uitstampen op de grond en hem vervolgens uit gemakzucht maar gewoon laten liggen. Weinig mensen ruimen hem nog op. Peuken zijn het meest schadelijke zwerfafval wat er is. Qua plastic staan de peuken bovenaan. Maar waarom? wat is er zo schadelijk aan een sigaret?
De onderdelen van een sigaret
Een sigaret bestaat uit vier onderdelen: Het filter, het papier om het filter, vloeipapier en het tabak. Het brandbare gedeelte van een sigaret bestaat voornamelijk uit tabak, vloeipapier en additieven. Additieven versterken eigenschappen van anderen onderdelen. Zo blijft de smaak en geur sterker en is het langer houdbaar.
Dit versterkt ook de negatieve kant van tabak. De additieven maken het tabak nog schadelijker voor je gezondheid en versterken verslavende bestanddelen in een sigaret.
Als je kijkt naar de verhouding van tabak en additieven dan is het 70% tabak en 30% additieven. De additieven zijn dan ook weer opgesplitst in 25% dat in het filter zit en vloeipapier. 5% daarvan zit daadwerkelijk in het tabak. Als je kijkt naar een sigaret die opgestoken is dan blijft het filter en het papier om het filter altijd over, de rest verbrand door het aansteken. Laat nou net het onderdeel dat overblijft, het filter, ook het schadelijkst zijn voor de natuur.
Fabrikanten voegen vaak extra smaken toe aan het tabak. Dingen als suiker, cacao, vanille, maar ook bevochtigingsmiddelen. Bevochtigingsmiddelen zoals glycerol en propyleenglycol. Propyleenglycol is een geur, kleur en heldere vloeistof met een zoete smaak.
Ook het papieren filter ontkomt er niet aan. Deze bevat materialen zoals filtermateriaal, vulstoffen, lijm, kleurstoffen en weekmakers. Fabrikanten doen dat om het product goedkoper te maken of om eigenschappen te versterken.
Weekmakers zijn additieven die worden toegevoegd aan kunstoffen, voornamelijk thermoplasten om fysieke eigenschappen te bewerken, met name de flexibiliteit. Thermoplasten is een materiaal van kunststof dat bij verhitting zacht wordt.
Er worden gemiddeld 74 additieven aan een sigaret toegevoegd. Deze maken de karaktereigenschappen van een sigaret uniek. Zo kunnen de merken zich van elkaar onderscheiden op de markt.
Giftige stoffen in een sigaret
Voornamelijk de additieven die erin worden gestopt zijn dus schadelijk. Hiernaast is voor het milieu het filter het meest schadelijk, omdat dat dus op straat blijft liggen. De anderen giftige stoffen uit een sigaret worden opgerookt.
In een sigarettenfilter zitten plastic onderdelen genaamd celluloseacetaat. Celluloseacetaat is een kunstof waar onder andere ook azijnzuur in verwerkt zit. Eigenschappen van celluloseacetaat zijn goedkoop, zacht, glad, droog, laat niet op met statische elektriciteit en veroorzaakt geen allergieën. Het is dus kortom een neutraal goedkope stof die makkelijk te verwerken is in een product.
Hiernaast zit er in een sigaret ook rattengif of arseen genoemd. Arseen wordt beschouwd als een zwaar metaal en is bovendien erg schadelijk voor de menselijke gezondheid. Laat staan wat dat met het milieu doet! Arseen is vrijwel niet te detecteren in het menselijk lichaam. Vroeger werd het vaak gebruikt als moordwapen. Arseen werd vroeger ook wel ‘gifmoord’ genoemd in de volksmond.
Ook lood en pesticide zitten in sigaretten filters. Lood is vooral een risico voor kinderen. Het heeft gevolgen op de ontwikkeling van jonge of ongeboren kinderen. Ook als het in het milieu terecht komt en zo bij de kinderen komt is het schadelijk. Het komt makkelijk in aanraking met kinderen, doordat het door de lucht gaat, of door een waterleiding van lood. Kinderen krijgen hierdoor een lager IQ.
Chemicaliën die in het grondwater terecht komen
Pesticide daar in tegen zijn schadelijk voor iedereen. Het wordt ook wel gebruikt voor het beschermen van gewassen, of het bestrijden van onkruid. Niet ideaal als dat in het milieu terecht komt, aangezien het heel schadelijk is voor planten en dieren.
Zodra een filter uit elkaar valt, bijvoorbeeld door in contact te komen met water. Bijvoorbeeld als een peuk op straat ligt en het gaat regenen. Dan absorbeert de grond de chemicaliën uit de peuk en komt het onder anderen in het grondwater terecht. Het kan rond de twaalf jaar duren tot een sigaret helemaal vergaan is.
De rook die in de omgeving terecht komt, ook wel ‘tweedehands’ rook genoemd is ook schadelijk voor de natuur. Die rook kan je opdelen in twee verschillende categorieën. De sidestream, dat is de rook die van een smeulende sigaret afkomt. En dan de mainstream rook, dat is de rook die rokers uitademen.
De sidestream, dus de rook die van de sigaret zelf afkomt, bevat een hoge concentratie van chemische stoffen. Stoffen zoals koolmonoxide, nicotine, PAK’s, nitrosmanine en aromatisch aminen. De sidestream is ook aanzienlijk schadelijker dan de rook die mensen uitademen, de mainstream. Hoe langer de sigaret dus aanstaat hoe schadelijker die is, vooral als mensen hem daarna ook nog is op straat gooien.
Het effect van een peuk op straat
Dat roken slecht is voor je gezondheid weten we nu wel, dat laten we voor nu even links liggen. Maar hoeveel impact heeft het op het milieu? Een enkele roker die een pakje peuken per dag rookt en dat voor 50 jaar land doet, heeft een water footprint vergelijkbaar met 62 jaar watervoorziening voor basishygiëne voor drie mensen. Een water footprint is het totale aantal water dat er wordt gebruikt voor een productie. Mensen hebben dat water nodig voor hygiëne en om te overleven.
Roken voor 50 jaar staat gelijk aan een watervoorziening voor 3 mensen, 62 jaar lang!
Peuken zijn schadelijker dan de vleesindustrie
Als je vegan eet maar toch dagelijks rookt, heeft onderzoek aangetoond dat de impact op het milieu van je peuken eigenlijk groter is dan als niet zou roken maar wel vlees zou eten! Een onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie, en het wetenschappelijke artikel met een levenscyclusanalyse van onderzoekers uit London kwamen op schokkende getallen.
Jaarlijks worden er bijna 6 biljoen sigaretten geconsumeerd door een miljard rokers over de hele wereld. De jaarlijkse CO2 uitstoot van de tabaksindustrie is vergelijkbaar met de uitstoot van Wales, keer 2! Wales heeft ruim 3,14 miljoen inwoners.
Elke sigaret is verantwoordelijk voor 3,7 liter water, 14 gram CO2 uitstoot en het verbruik van 3,5 gram olie aan fossiele brandstoffen. Ook vormen sigaretten een bedreiging voor de dieren.
Dieren voeden hun jongen ermee en gebruiken peuken voor het bouwen van een nest. Sigaretten vormen wereldwijd het grootste gedeelte van het zwerfafval. In Nederland belandt elk jaar 10 miljoen kilo aan peuken op straat. Hiervan wordt 80% opgeruimd maar 20%, dus 2 miljoen kilo, verdwijnt in onze rivieren, zeeën, grachten en uiteindelijk in de noordzee.
Niet alleen de ingrediënten van een sigaret ook de verpakking die op straat komt te liggen. Zo zitten er dus honderden kunstmatige additieven in die schadelijk zijn. Je hebt het papier en de verpakking die worden gemaakt met verschillende bleekmiddelen. De verpakking zelf wordt van binnen gelamineerd en afgedrukt met synthetische inkt.
De productie van een sigaret
Het probleem van vervuiling begint al bij het produceren van een peuk. Voor jaarlijks 6 biljoen sigaretten is er zo’n 4 miljoen hectare aan landbouwgebied nodig. Dat is vergeleken met andere gewassen een groot landbouwgebied. Op dezelfde grond kan 6 keer het gewicht van tomaten of zelf 19 keer meer gewicht aan aardappelen worden geoogst.
Jaarlijks verbruikt tabaksteelt 22 miljoen ton water. Tabak wordt grotendeels (90%) geteeld in ontwikkelingslanden. Landen als India, Zimbabwe, Pakistan en Malawi. Deze landen leiden al aan een voedsel- en watertekort, de productie van tabak, verergert dit probleem alleen maar meer.
Na het oogsten van de tabak, wordt het gedroogd. Een proces dat veel energie kost. Vaak wordt er steenkool of hout verbrandt, wat niet alleen bijdraagt aan de CO2 uitstoot maar ook aan de ontbossing.
Ook is het energieverbruik in het verdere proces aanzienlijk hoog, 0,6 biljoen Joules is er jaarlijks nodig voor de productie. Als al deze energie 100% groen werd gemaakt, door bijvoorbeeld zonne- of windenergie zou dat al een hoop fixen.
Bergen met sigarettenafval
De sigaret staat met stipt op nummer één van de meest schadelijke soort zwerfafval. De twee-miljoen peuken op de grond zorgen voor extreme schade en zijn lastig op te ruimen. Dit komt voornamelijk omdat ze klein en moeilijk zichtbaar zijn.
Alleen al in Nederland vervuilt ruim 10 miljoen kilo aan sigaretten de straten elk jaar. 2 miljoen valt daarvan in rivieren, zeeën en kanalen en komen uiteindelijk in onze zee terecht. Deze grote plastic vervuiling van sigaretten is schadelijk voor verschillende planten en dieren op land en in het water. Rokers gooien deze peuken niet correct weg in vuilnisbakken, wat de kans op brand binnens- en buitenshuis vergroot.
Hoe lossen we dit probleem op?
Oplossen is een groot woord, verminderen klinkt al beter. Het feit dat mensen roken en fanatiek gebruik maken van sigaretten is niet ons probleem. Roken is een keuze, en blijft ook een keuze. Wel kunnen we het milieu helpen. Door te beginnen met het kijken naar oplossingen in de productie. Kunnen sigaretten milieuvriendelijker worden gemaakt door middel van groene energie?
Ook zou het enorm helpen als mensen hun sigaret na het roken gewoon opruimen. Je gooit ook je sigaretten niet op de grond in je eigen tuin of huis! Je sigaret uitmaken en daarna gewoon in de vuilnisbak gooien moet kunnen toch?
Bij Uitbundig zijn we bezig met het verminderen van zwerfafval, daar horen sigaretten dus zeker bij. We hebben hiervoor een campagne gericht op het voorkomen van sigaretten op straat genaamd ‘Hier met je Peuk!’.