Een verhaal vertellen is vaak het doel van een film, toch is het lastiger dan je denkt. Alles moet goed afgestemd zijn, wil je de juiste boodschap overbrengen. Zo ook de compositie van je beeld en het onderwerp. In dit artikel leggen we alles uit over het gebruik maken van de juiste compositie.
Een video hanteert grofweg dezelfde regels als fotografie. Je wilt dat de aandacht naar je onderwerp gaat en dat mensen alleen maar oog hebben voor dit onderwerp. Daarentegen wil je ook een verhaal vertellen en de aandacht van je kijkers vasthouden. Het is natuurlijk erg saai als het onderwerp altijd in het midden geplaatst wordt, gelukkig heb je meerdere opties als het om compositie gaat.
Compositie is het ordenen van elementen in je beeld op een strategische wijze. Door gebruik te maken van een compositie kan je ervoor zorgen dat het beeld visueel aantrekkelijker wordt. Waardoor je dus al snel meer aandacht trekt naar je video, en mensen hem ook daadwerkelijk af willen kijken.
Compositie in video
Door over de compositie van je video na te denken, kun je de kijker beïnvloeden op verschillende manieren. Je kan de kijker ‘dwingen’ om naar een bepaald punt te kijken, waardoor je de aandacht trekt naar het punt wat je wilt. Door te sturen in compositie en gebruik te maken van de ruimte, kan je gevoelens van je kijker opwekken en daarop inspelen. Compositie is ook een goede methode om natuurlijke ‘cuts’ te maken in een video, zo houd je de aandacht van de kijker ook lang genoeg vast en blijft er diepte in je verhaal en beeld zitten.
De regel van derden
De regel van derden is één van de bekendste compositie regels als je kijkt naar zowel video als foto. Wanneer je een foto maakt met je telefoon kan je het ‘raster’ aan zetten, dit verdeelt je scherm op in negen vakjes. Twee lijnen lopen horizontaal, en twee lijnen lopen verticaal. Eigenlijk is dit het begin van de regel van derden. Het gaat hier dan om de kruispunten van de lijnen. Door de 4 lijnen die door het beeld lopen krijg je ook 4 kruispunten. De 4 kruispunten zijn de punten waar de focus op ligt, hier moeten dus de dingen zitten waar het om gaat. Als je een gesprek tussen twee mensen filmt, moet het gezicht van beide op een kruispunt zitten. Zo maak je gebruik van de ruimte en houd je het interessant.
Compositieregels en experimenteren
Naast de regel van derden, zijn er nog meer regels die jou kunnen helpen bij het goed gebruik maken van de ruimte in beeld. Naast dat er veel regels, tips en verschillende manieren zijn. Zeggen veel professionals nog steeds: ‘ De regels zijn er om gebroken te worden’. Daar hebben ze volledig gelijk in, een beetje experimenteren is nooit verkeerd. Je moet je dus niet beperkt voelen door bepaalde regels.
Een van de meest voorkomende regels of compositieplannen is, om het beeld allemaal in het midden te houden. Neem als voorbeeld ‘Mad Max’ uit 2015. Hier is gekozen om alles in het midden te houden. Het is een vechtscène, waarbij gevechten tussen meerdere personen plaatsvindt. Ook springen er mensen in en uit beeld. Het is dus een redelijk chaotische scene en al lastig te volgen. Ze hebben daarom gekozen om alles in het midden te houden. Zo kan je naar één punt blijven kijken en verandert het beeld voor jouw. Dit maakt het allemaal net wat overzichtelijker. Wel veranderd het beeld snel. Dus saai is het zeker niet.
Wanneer gebruik je een close-up?
Een close-up legt vaak de nadruk op iets, op een persoon of onderwerp. Alleen wanneer gebruik je deze nou? Het is soms lastig kiezen wat nou echt belangrijk is, en wat nou meer een bijzaak is. Een film volledig in een close-up is ook weer niet wat je wilt. Vaak worden close-ups gebruikt om iets uit te lichten, of iets te vergroten. Bijvoorbeeld het vergroten van een kleine emotie. Wanneer je inzoomt op iemand zijn gezicht spat er meteen meer emotie van af, je kan je dan meer inleven.
Ook worden close-ups gebruikt voor spanning. Zo kan je inzoomen op iemand ze gezicht, zonder te laten zien waar die persoon naar kijkt. Als resultaat zie je dan eerst de emoties die iemand voelt, zonder zelf te zien waar het overgaat. Zo bouw je een bepaalde spanning en nieuwsgierigheid op. Ideaal voor emotionele of spannende momenten, waar het draait om het gevoel van een persoon.
Wanneer gebruik je een wide shot?
Het tegenovergestelde van een close-up, is een wide shot. Maar ook aan dit shot zitten een aantal dingen vast die je moet weten. Soms geeft de omgeving namelijk niet echt meer waarden, en verpest het juist het gevoel van de video. Terwijl in andere gevallen geeft het juist meer verhaal aan het beeld, waardoor mensen zich beter kunnen inleven en de situatie kunnen begrijpen.
Een goed voorbeeld is een scene uit de ‘Blade Runner 2049’ of uit de serie ‘The 100’. In beide scènes wordt een wide shot gebruikt om de ravage van de planeet te laten zien. Je krijgt dan een overzicht van hoe de planeet er bijvoorbeeld na een aanval eruit ziet. Dit geeft een duidelijk overzicht, en wekt zo ook meer gevoel op. Je ziet dan echt pas wat voor een effect iemand ze beslissing was, of hoe de situatie er nu aan toe is.
Zo kun je nog wel even door gaan met bepaalde compositie theorieën, we zullen er ook nog een aantal toelichten. Maar goed om te weten is dat het ook gaat om experimenten. Wat werkt voor mij? Wat past bij mijn film? En hoe laat ik dit het duidelijkste en beste zien? Allemaal vragen die je jezelf moet afvragen, voordat je een beslissing maakt over de compositie.
Handige tips voor compositie
Zoals er al eerder werd beschreven zijn er veel opties en mogelijkheden, en ligt het er echt aan wat goed voelt voor de boodschap van jouw verhaal. Wel is het goed om je af en toe te oriënteren en misschien inspiratie op te doen. Daarom worden hieronder nog een aantal methodes beschreven.
Om te beginnen hebben we de Gulden Snede, ook wel de gouden ratio genoemd. Deze term bestaat al heel lang en heeft een sterk wiskundige achtergrond. Je komt hem ook tegen in het dagelijkse leven, het gaat om de verhouding van dingen. Dus bijvoorbeeld de verhouding tussen een huis van drie verdiepingen en een gemiddeld persoon. In de Renaissance ontstond het besef dat de gulden snede in een schilderij of tekening als esthetisch werd ervaren, het gaf dus extra sfeer en status aan jouw kunstwerk. Kunstenaars als Leonardo da Vinci pasten de regel vaak toe, en creëerde zo ook een soort naamsbekendheid ermee.
De opzet van deze regel lijkt best wel op de regel van derden, maar de gulden snede zit meer in het midden. Wel gaat het om lijnen die bepalen waar je onderwerp moet zitten. De manier hoe je dit berekend is als volgt. 1,6 is het getal en het geheim van de gulden snede. Je neemt de horizontale maat van een foto of beeld, dat getal deel je door 1,6. De uitkomst is de afstand van de linkerzijde van het beeld en de meest rechte lijn. Neem nu de verticale lijn en deel die ook door 1,6. Met dat resultaat en het vorige resultaat kun je nu twee horizontale lijnen trekken. Dat is het punt waar je onderwerp in moet zitten. Je krijgt zo heel erg het effect van een horizon, met zowel evenveel afstand onder als boven.
Centrale compositie
Dit is eigenlijk de manier hoe een amateur fotograaf of video maker de compositie zou doen. Het onderwerp recht in het midden, geen tikkeltje opzij. Gelijk hebben ze, als jij op vakantie een foto maakt van iets dat je wilt laten zien. Dan doe je dat in het midden, zo pak je makkelijk alle aandacht. Het onderwerp in het midden zetten wordt vaak als statisch en saai gezien, toch kan het wat hebben. De positieve kant ervan is dat het rust uitstraalt en een bepaalde kracht. Als je een mooi gebouw in het midden doet dan geeft dat een bepaalde toevoeging aan het gebouw, waardoor het kracht uitstraalt.
Compositie in video en fotografie
Zoals misschien ondertussen wel duidelijk is, zijn er verschillende manieren om je foto een extra iets te geven. Of je nu gaat voor een krachtige, emotionele of een verwarrend effect. Voor alles is wel een manier, iedere foto of video verdient de perfecte compositie. Daarom is het belangrijk om je te oriënteren op dit gebied. Hopelijk is alles nu iets duidelijker, vergeet ook niet niks is fout. Experimenteren kan alleen maar voordelig en uniek uitpakken.