Blikjes liggen overal op straat. Samen met peuken en plastic is het de meest voorkomende vorm van zwerfafval. En tevens niet onbelangrijk is het feit dat blikjes net zo schadelijk zijn als plastic. Jaarlijks overlijden er namelijk 4.000 koeien aan blikjes.
De meeste blikjes bestaan voor 70 procent uit staal en 30 procent aluminium. Van deze twee metalen is de productie zelf al heel schadelijk voor het milieu. Daarnaast bevatten blikjes aan de buitenzijde inkt en aan de binnenkant is altijd sprake van een plastic coating. Heel slecht voor het milieu dus.
Ook zijn blikjes schadelijk voor dieren, veel dieren raken er jaarlijks verstrikt in. Het feit dat de moderne blikjes dus ook 30 procent uit aluminium bestaan is nog zorgwekkender. Maaimachines kunnen dit niet onderscheiden, wat inhoudt dat de aluminium blikjes mee vermalen worden in de machine.
Het maaisel wordt tot veevoer verwerkt en de scherven van de blikjes komen in de maag van vee dieren terecht. Dieren die we dagelijks zien, en bovendien nodig hebben. Dieren als koeien, schapen, geiten en andere ‘boerderijdieren’. Zo overlijden er ruim 4.000 koeien aan de gevolgen van scherven in het veevoer.
Zo overlijden er ruim 4.000 koeien aan de gevolgen van scherven in het veevoer.
De productie van staal en aluminium voor blikjes
Voor het maken van staal is ijzererts nodig. Het winnen van ijzererts kost energie, voornamelijk fossiele brandstoffen als steenkool. Hergebruik van oud ijzer en staal bespaart tot wel 70 procent productie-energie. En is dus veel duurzamer.
Aluminium is de 70% waaruit blikjes zwerfafval bestaan. De grondstof voor aluminium is bauxiet. Met 3,7 kilo bauxiet kan je één kilo aluminium maken. Dit proces kost mega veel energie. Ook komen er bij dit proces van nieuw aluminium veel schadelijke stoffen vrij. Dingen als fluorgas, PAK’s en Kwik. Alle drie de stoffen zijn erg schadelijk voor mens en milieu.
Naast dat breekt metaal nooit biologisch af. Doordat metaalatomen in een kristalrooster vast zitten. Dat houd in dat sommige stoffen altijd ergens in de natuur rond blijven zweven.
Gevolg voor mens, dier en milieu
Het duurt vaak lang voordat zwerfafval afbreekt, zelfs natuurlijk afval zoals een bananenschil blijft lang liggen ook komt het zwerfafval terecht in het eten van dieren. Sommige stoffen, zoals glas en plastic breken zelfs nooit af. Plastic breekt wel af, maar vergaat nooit: het deelt zich op in microplastics. Meer weten over microplastics lees ons artikel hierover.
Daarnaast is veel zwerfafval lastig op te ruimen, bijvoorbeeld omdat het niet goed bereikbaar is. Door dingen als bankjes, paaltjes of ze liggen in hoog gras. Ook kleinere dingen zoals kauwgom zijn lastig op te ruimen. Kortom: zodra zwerfafval in het milieu ligt, komt het er niet zomaar uit.
Zwerfafval op land en in water hebben grote negatieve effecten op de natuur, dier en mens. Het kan de bodem of het water verontreinigen, het trekt ongedierte aan en dieren eten het op of raken erin verstrikt. Het probleem beperkt zich niet alleen tot onze eigen omgeving, afval kan via onze stranden, rivieren of de wind heel makkelijk in zee belanden en daar verder gaan met vervuilen.
Stalen blikjes kunnen soms wel 500 jaar in de natuur blijven liggen. En dan alsnog laat het giftige stoffen achter als het daadwerkelijk helemaal is afgebroken.
De oplossing tegen zwerfafval
Een concrete oplossing is er niet, we kunnen niet opeens al het afval weg toveren. Wel kunnen we het gebruik verminderen en het in ieder geval niet op straat gooien. Om te beginnen is het belangrijk dat iedereen zijn eigen gebied schoonhoud. Vooral in de omgeving van snackbars, sportclubs en supermarkten wordt vaak rommel gevonden. Bewoners kopen hun producten, gebruiken het, en gooien uit gemakzucht het afval op de plek waar ze staan of zitten.
Er worden dus veel blikjes en verpakkingen op straat gevonden. De reden daarvoor is bijna altijd gemakzucht, dat is iets wat we kunnen veranderen. Een leeg blikje frisdrank, een leeg flesje bier, of de verpakking van de zak chips waaien niet zo maar uit je hand of uit je jaszak.
Het is dus belangrijk dat we bij onszelf beginnen, maar ook om je heen blijft kijken. Bij zwerfafval is het belangrijk dat je gaat voor preventie, en niet het continu opruimen. We moeten het probleem stoppen bij de oorzaak!
Campagnes tegen zwerfafval
Wij starten campagnes op om zwerfafval te verminderen in samenwerking met gemeenten. Zo hebben we ook een campagne voor een blik vrije omgeving genaamd: ‘Blikvrij’. Het doel van de campagne is gedragsverandering. Lees hier meer over deze campagne.